Alergia to nadmierna reakcja organizmu na substancje zwane alergenami. Alergenami są najczęściej pyłki roślin, roztocze kurzu domowego, pleśnie, sierści zwierząt i pokarmy.
Pomyśl, czy jesteś alergikiem?
- masz katar z towarzyszącym świądem w nosie, kichaniem i obfitą wodnistą wydzieliną
- męczy cię przewlekły kaszel, szczególnie, jeśli jest suchy i/lub pojawia się po wysiłku (bieganie, jazda na rowerze itp.) czy intensywnym śmiechu, dmuchaniu balona lub zdmuchiwaniu świeczek na urodzinowym torcie
- okresowo odczuwasz duszność, szczególnie, jeżeli towarzyszy jej świst słyszalny podczas wydychania powietrza
- masz okresowo biegunki, wzdęcia lub wymioty, które nie są spowodowane niestrawnością lub infekcją
- zaobserwowałeś u siebie suchą swędzącą skórę, kiedyś na skórze wystąpiły nagle i szybko ustąpiły zaczerwienienie lub bąble
- wystąpiła kiedyś sytuacja nagłego obrzęku warg, języka lub krtani
Jeżeli zaobserwowałeś któryś z powyższych objawów to istnieje duże prawdopodobieństwo, że jesteś alergikiem. Powiadom o tym swojego lekarza, a on skieruje cię do specjalisty.
Dlaczego jesteś alergikiem?Skłonność do chorób alergicznych jest w dużym stopniu dziedziczna. Jeżeli cierpią na nią oboje rodzice, dziecko też pewnie będzie alergikiem (prawdopodobieństwo wynosi ponad 60%). Geny to jednak nie wszystko. Wyniki ostatnich badań sugerują, że zmieniające się środowisko i zmiana naszych zachowań, będące wynikiem rozwoju cywilizacji, są odpowiedzialne za epidemię alergii.
Co w naszym otoczeniu sprzyja alergii?
Narażenie na dym papierosowy i spaliny, szczególnie silników wysokoprężnych oraz ekspozycja na duże stężenia silnych alergenów takich jak sierść kota. może szczególnie przy predyspozycji rodzinnej doprowadzić do rozwoju alergii.
Co w naszym otoczeniu przeciwdziała rozwojowi alergii?
Znacznie niższa częstotliwość występowania chorób alergicznych wśród mieszkańców wsi tłumaczona jest nie tylko mniejszym narażeniem na spaliny, ale przede wszystkim dorastaniem dzieci w kontakcie ze zwierzętami hodowlanymi i ich odchodami. Czy tyko życie na wsi zabezpiecza przed alergią? Wykazaliśmy, że również w środowisku wielkomiejskim można odnaleźć miejsca, w których jest zdecydowanie mniej alergików! Są nimi domy dziecka. Dzieci z domów dziecka od pierwszych lat a nawet miesięcy życia, przebywają w zupełnie odmiennym środowisku niż dzieci wychowujące się w rodzinach. Z jednej strony, dzieci te pochodzą zwykle z rodzin wielodzietnych, są narażone na częstsze infekcje bakteryjne, wirusowe i pasożytnicze. Z drugiej strony, prowadzą bardziej higieniczny tryb życia niż dzieci w rodzinach, tzn. posiłki spożywają regularnie, chodzą spać o wczesnej porze, przebywają w posprzątanych pomieszczeniach.
W jaki sposób lekarze rozpoznają u ciebie alergię?
Alergię najczęściej rozpoznaje się jeśli objawy występują wkrótce po zadziałaniu alergenu. Katar sienny to prawdopodobnie wyciek z nosa, kichanie, pieczenie spojówek oraz łzawienie, bez wcześniejszego przeziębienia. Astmę sugerują: kaszel, duszność, świszczący oddech. Rozpoznanie alergii pokarmowej jest możliwe, gdy występuje zaczerwienienie i swędzenie skóry po zjedzeniu niektórych pokarmów. Reakcją alergiczną jest również obrzęk skóry, bolesność, nasilona pokrzywka (wysypka na skórze), ból brzucha po użądleniu osy lub pszczoły.
Dla potwierdzenia rozpoznania alergii stosuje się różne rodzaje badań takie jak np. testy skórne. Polegają na wprowadzeniu bezpośrednio do skóry lub nałożeniu na nią alergenów w bardzo małym stężeniu. Zaczerwienienie pojawiające się w miejscu kontaktu alergenu ze skórą świadczy o uczuleniu. Pobiera się również krew aby zmierzyć stężenie tzw. immunoglobuliny IgE. Wysoka wartość IgE, przekraczająca ustalone normy, świadczyć może o alergii.
W przypadku podejrzenia alergii pokarmowej stosuje się tzw. diety eliminacyjne w celu wykrycia substancji uczulającej. Polegają one na wykluczaniu z diety po kolei potraw podejrzanych o wywoływanie alergii. U małych dzieci częste są alergie na białko mleka krowiego, lub substancje zawarte w pieczywie. Aby sprawdzić, co było przyczyną dolegliwości u dziecka, można na pewien czas wykreślić te produkty z jadłospisu dziecka. Badaniami, które pomagają w rozpoznaniu astmy, są tzw. badania spirometryczne. Polegają one na wykonywaniu pomiarów prędkości i objętości wdychanego i wydychanego powietrza w drogach oddechowych. W astmie dochodzi zazwyczaj do zmniejszenia ilości powietrza wydychanego z maksymalnym natężeniem w ciągu pierwszej sekundy. Po podaniu leków rozszerzających oskrzela wartość ta ulega poprawie.
Czy możesz być skutecznie leczony?
Leczenie alergii to przede wszystkim eliminacja substancji uczulającej z otoczenia lub z diety. Przykłady: Jeżeli jesteś uczulony na alergeny obecne w kurzu domowym, w domu nie powinno być ciężkich zasłon, kap, poduch, dywanów, pluszowych zabawek. Książki muszą stać w zamkniętej bibliotece. Częste wietrzenie i odkurzanie na mokro zmniejszą dolegliwości.
Ciężko się pożegnać z ukochanym zwierzęciem, ale może to być konieczne. Sierść bardzo silnie uczula, a jej pozostałości utrzymują się jeszcze przez wiele tygodni po rozstaniu z kotem czy psem.
Niektórych alergenów nie da się wyeliminować całkowicie. Lekarz alergolog zaproponować ci może wówczas odczulanie. Odczulanie polega na podawaniu przez 3-5 lat coraz większej dawki rozcieńczonej substancji uczulającej, dzięki czemu twój organizm ma szansę przyzwyczaić się do niej. Żeby zmniejszyć dolegliwości, stosuje się różne leki w zależności od objawów. Leczenie jest długotrwałe, wymaga dyscypliny, pogodzić się trzeba ze zmiennym przebiegiem choroby.
Skutki nie leczenia
Jeżeli nie leczysz się lub nie przestrzegasz w pełni zaleceń specjalisty to możesz doprowadzić do rozwoju powikłań takich jak:
- ciężka postać choroby alergicznej, z którą wiąże się konieczność przyjmowania leków w większych dawkach oraz ryzyko dodatkowych wizyt lekarskich i pobytów w szpitalu,
- zahamowanie wzrostu i rozwoju,
- a nawet zgon w szczególnie zaniedbanych sytuacjach.
Czy mogłeś zapobiec chorobie alergicznej?
Należy stosować następującą strategię zapobiegania chorobom alergicznym, szczególnie u dzieci, których rodzice, dziadkowie lub rodzeństwo cierpią na chorobę alergiczną:
- wykluczenie ekspozycji na dym tytoniowy
- wyłączne karmienie piersią do 4-6 miesiąca życia
- ograniczanie ekspozycji na alergeny, według zaleceń lekarza.